Szczepienie przeciwko HPV
Czym jest wirus HPV?
Obecnie wyizolowano ponad 200 typów wirusa HPV. Wyodrębniono dwie grupy wirusów: nisko onkogenne i wysoce onkogenne.
- Wirusy nisko onkogenne (m.in. typu 6, 11, 42, 55 i 47) są odpowiedzialne za niezłośliwe rozrosty naskórka i błon śluzowych, w tym kłykciny kończyste i inne brodawki skórne.
- Wirusy wysoce onkogenne (typu 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56–59) odgrywają istotną rolę w powstawaniu raka: szyjki macicy, pochwy, sromu, prącia i odbytu.
HPV- zależne nowotwory występują w różnych lokalizacjach i w różnych odsetkach u kobiet i mężczyzn.
U kobiet: blisko 50% wszystkich nowotworów HPV- zależnych stanowią raki szyjki macicy; około 18% odbytu; ponad 16% sromu; 4% jamy ustnej i gardła, a 3,5% pochwy.
U mężczyzn z kolei ponad 80% wszystkich nowotworów związanych z HPV stanowią raki jamy ustnej i gardła; około 12% raki odbytu i około 7% raki penisa.
Prawie 100% raków szyjki macicy wywołanych jest wirusem HPV.
Ponadto należy zauważyć, że:
- Przez HPV-HR wywoływane jest ok. 70% nowotworów jamy ustnej i gardła.
- HPV odpowiedzialny jest za ponad 90% przypadków raka odbytu.
- HPV odpowiedzialny jest za 60% przypadków raka prącia.
- HPV odpowiedzialny jest za 75% przypadków raka pochwy.
- HPV odpowiedzialny jest za 70% przypadków raka sromu.
-
Jakie mamy dostępne szczepienia?
W Polsce dostępne są 2 szczepionki przeciwko wirusom brodawczaka ludzkiego:
- Cervarix – 2-walentna skierowana przeciwko 2 rakotwórczym typom wirusa (HPV16 i HPV18)
- Gardasil 9 – 9-walentna skierowana przeciwko 7 rakotwórczym typom HPV (HPV16, 18, 31, 33, 45, 52, 58) oraz 2 typom odpowiedzialnym za brodawki płciowe (HPV6, HPV11)
- Szczepionka ma zastosowanie do uodporniania osób w wieku od 9 lat, zalecana jest dla dziewcząt i młodych kobiet oraz chłopców i młodych mężczyzn.
- Szczepionka zapobiega następującym stanom chorobowym:
- Zmiany przednowotworowe szyjki macicy [dysplazje, LSIL, HSIL, CIN I, II, III, CIS]
- Rak szyjki macicy,
- Rak sromu pochwy i odbytnicy,
- brodawki narządów płciowych, w tym kłykciny kończyste.
Czy szczepienie jest bezpieczne?
- Szczepionka jest bezpieczna i dobrze tolerowana. Jest tzw. szczepionką „zabitą” (to znaczy, że nie zawiera żywych wirusów, a tylko niektóre ich antygeny – białka, które nie mogą spowodować zachorowania zaszczepionej osoby, są natomiast wystarczające do wywołania odporności na wirusa), zatem jest bezpieczna także dla osób z zaburzeniami odporności.
Jak się szczepić?
- Szczepionkę podaje się domięśniowo, zwykle w ramię ręki niedominującej
- Przeciwwskazaniem do szczepienia jest wysoka gorączka lub silna nadwrażliwość na substancje zawarte w szczepionce.
- Obecność niewielkiego zakażenia, takiego jak łagodne zakażenie górnych dróg oddechowych lub niewielka gorączka, nie stanowią przeciwwskazania do szczepienia.
Jakie powinny być odstępy pomiędzy kolejnymi dawkami?
- Pacjenci w wieku od 9 do 14 lat mogą zaszczepić się schematem 2-dawkowym lub 3-dawkowym. W przypadku schematu dwudawkowego drugą dawkę należy przyjąć pomiędzy 5. a 13. miesiącem po pierwszej dawce.
- Pacjenci w wieku 15 lat i starsi powinni przyjąć szczepionkę według schematu 3-dawkowego (0, 2, 6 miesięcy). Drugą dawkę należy podać co najmniej miesiąc po pierwszej dawce, a trzecią dawkę należy podać co najmniej 3 miesiące po dawce drugiej. Wszystkie trzy dawki powinny być podane w ciągu 1 roku.
- Zaleca się, aby pacjenci, którzy otrzymali pierwszą dawkę danej szczepionki ukończyli cykl szczepień, stosując tą samą szczepionkę.
